Sivas Tarihi ve Resimleri

Tarihi;

Sivas'ın bugünkü sınırları içerisinde yer alan Hafik Gölü, Pılır
Höyüğü, Zara Tödürge Gölü kıyısındaki Tepecik Höyüğü ile Kangal ilçesi
Çukur Tarla ve Kavak nahiyesi Höyük değirmeninde Prehistorik buluntular
elde edilmiştir. Yıldızeli Argaz Höyük ve çevresinde Kalkolitik çağ
(maden taş devri M.Ö. 5000-3500) ile Tunç Devri (M.Ö. 3000-1500)
buluntuları elde edilmiştir.

Sivas'ın yazılı tarihi M.Ö. 2000 yılı başlarında Hititlerle başlamakta
olup merkez Tatlıcak Köyü ile Uzuntepe Köyündeki Höyükler, Divriği
Maltepe Köyünde bulunan höyük ve Gürün Şuğul vadisindeki Hititçe
yazılar başlıca Hitit yerleşim alanlarıdır. Balkanlar üzerinden
Anadolu'ya gelen Frig’lerin Hititleri ortadan kaldırmaları sonucu
Sivas'ta Frig egemenliğine girmiştir. Frig yerleşimi Hitit yerleşim
alanlarının üst katlarında görülmektedir. Lidya’lılar zamanındaki
meşhur Kral Yolu da Sivas'tan geçmektedir.

Anadolu'daki Pers egemenliğinden sonra kurulan şehir devletlerinin
zamanla Roma İmparatorluğuna bağlanması sonucu, önemli yol kavşağı
üzerinde bulunan şimdiki şehir merkezinin iskan edildiği ve Sebasteia
adını aldığı görülmekte veya ilin isminin Hitit Kavmi olan sibasip
adından geldiği gibi, Roma İmparatoru Aguste tarafından şehre yunancada
şehir manasına gelen "Sebasteia" adının verildiği ve yine Selçuklular
zamanında üç değirmen anlamına gelen "Sebast" kelimesinden geldiği
rivayet edilmektedir.

Bu yörede Roma hakimiyeti tam olarak yerleştikten sonra şehre "Diyapolis" yani Mebud şehri adı verilmiştir.

Roma İmparatorluğu hakimiyetine giren şehir 395'te Doğu Roma (Bizans)
İmparatorluğuna ayrılan topraklar içerisinde kaldı.1509'da Anadolu'ya
giren Türkmen güçleri ve 1604'te Alparslan'ın önünden kaçan Selçuklu
şehzadesi Elbasan Sivas yöresinde kısa süre hakimiyet sağlamışsa da,
bölgenin Türk egemenliğine girmesi ancak 1071 Malazgirt Zaferinden
sonra gerçekleşti. Kısa bir süre Selçuklu hakimiyetinde kalan Sivas'ta
1075'te Danişmend Beyliği kuruldu. Danişmend Beyliğinin taht kavgaları
ile zayıf düşmesinden sonra Anadolu Selçuklularını yeniden birleştiren
I.Mesud, 1152’de Sivas'ı eline geçirdi.

Bizanslılarında karıştığı taht ve egemenlik kavgaları sırasında Anadolu
Selçukluları ile Danişmend’liler arasında sürekli el değiştiren Sivas,
1175'te II. Kılıçarslan tarafından kesin olarak Selçuklulara bağlandı.
Daha sonra İzzetdin Keykavus Sivas'ı başkent yapmış, uzun müddet
Sivas'ta kalarak günden güne genişleyen Sivas Şehri mamur edilmiş ve
1217 yılında Şifaiye Medresesini yaptırmıştır. İlim adamlarını Sivas'ta
toplayarak şehri büyük bir ilim merkezi haline getirmiştir, İzzetdin
Keykavus Türbesi" yaptırdığı medrese içinde bulunmaktadır.

1220 yılında İzzettin Keykavus ölünce yerine I. Aladdin Keykubat
hükümdar oldu. Bu dönem Anadolu Selçuklularının en parlak dönemi oldu.
Moğol istilasını dikkatle izleyen ve önlemler almaya çalışan Sultan
1224'te Sivas'ı surlarla çevirerek korunaklı duruma getirdi. Yerine
geçen II. Gıyasettin Keyhüsrev'in kötü yönetimi sırasında sıkıntı çeken
halk,1240 yıllarında ayaklanarak Sivas'ı yağmaladı. Selçuklu
askerlerinin sivilleri sindirmek için seferber olduğunu gören Moğollar,
Anadolu'yu ele geçirmek üzere harekete geçtiler. Gıyasettin Keyhüsrev'i
1243'te Kösedağı Savaşı'nda yenilgiye uğratan Moğol güçleri, 'Sivas'ı
işgal ettiler. Moğollarca bağımlı duruma gelen Selçuklular, Moğollar
tarafından kurulan İlhanlı Devleti ile idareye hakim olunmuş. Sivas ili
bu dönemlerde büyük bir gelişme göstererek önemli bir ticaret ve bilim
kenti olmuştur.

Anadolu'da yarım asır kadar devam eden İlhanlılar devrinde Vali
Demirtaş Sivas'a yerleşmiş ve istiklalini ilan ederek Sivas'ta uzun
yıllar saltanatını sürdürmüştür. Demirtaş'tan sonraki Sivas Valileri
sırayla, Alaattin Ertana oğlu Gıyaseddin Mehmet, Alaattin Ali ve oğlu
Mehmet Bey Sivas'ta saltanatı sürdürmüşlerdir.

Ali Bey'in ölümünden sonra yerine geçen yedi yaşındaki Mehmet Bey'i
Kadı Burhaneddin saltanatından uzaklaştırarak Sivas'ta kendi devletini
kurmuştur. Bu arada Kadı Burhaneddin Sivas'ı onarmak için birçok çaba
göstermiştir.

Surların etrafında hendekler kazdırılmış, kaleleri tamir ettirmiş ama
Akkoyunlu aşireti reisi Kara Osman'la yaptığı muharebe sonunda
katledilmiş yerine oğlu Alaattin geçmiştir.

Bu sırada Timurlenk Anadolu'ya akınlar yapmıştır. Yıldırım Beyazıt
Amasya'yı almış Sivas'a yaklaşmış, güneyde Karamanlıların baskısına
dayanamayan Alaattin, şehri Osmanlılara teslim etmiştir.

Bir davetle Sivas'ı teslim alan Beyazıt, şehri en büyük şehzadesi Emir
Süleyman'a vermiştir. Sivas Osmanlıların eline geçtikten bir yıl sonra
1400 yılında Timur'un istilasına uğramış, bir süre sonra tekrar Osmanlı
hakimiyetine geçmiştir.

Sivas Osmanlı İmparatorluğunda eyalet merkezi haline getirilerek
Amasya, Çorum, Tokat kısmi olarak Malatya ve Kayseri illeri Sivas'a
bağlı birer sancak olmuştur. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde
belirtildiği gibi Sivas zamanının en önemli eyaletlerinden biridir (40
ilkokul, 1000 dükkan, 18 han, 40 kadar çeşmesi olduğundan bahsedilir.

Sivas'a birçok vali atanmış, bunlar içinde belki de ismi hiç
unutulmayacak olan Halil Rıfat Paşanın yaptırdığı birçok yollar,
köprüler, hanlar ve konaklar halen halkımızın hizmetindedir. Tarihin
kaydedildiği zamandan beri önemli bir yerleşim merkezi olan Sivas,
asırlar boyunca önemini korumuş ve özellikle Milli Mücadele yıllarında
milli mücadeleye başlangıç olması ona tarihin en kıymetli değerini
vermiştir.


Resimleri;