osManLı DewLeti KuRuLuşu

Bir Türk zincir zırhı





Osman Bey; Karacahisar,Bilecik,Yarhisar ve Mudurnu'yu almıştır. Beyliğe adını veren Osman Bey'dir. Osman Bey, Çobanoğulları Beyliği'nin
vâsalı olarak akınlarda bulunurken, bu beyliğin Doğu Romayla anlaşması
üzerine, bölgede Doğu Roma üzerine akınlarda bulunanlar, etkinliklerini
bu kez Osman Bey'in bayrağı altında sürdürdüler. Bu durum yavaş yavaş Osman Bey'i bağımsızlığa iten bir etken oldu.
Osmanoğulları Beyliği'nin genişlemesi, Marmara bölgesindeki büyük Doğu Roma kentlerinden Bursa'nın 1326'da Osmanoğulları Beyliği'nin eline geçmesiyle sürdü. Bursa'nın alınışını göremeden o yıl ölen Osman Bey'in yerine geçen oğlu Orhan Bey zamanında da Osmanoğulları Beyliği'nin gelişmesi hızlandı. Para bastırarak Osmanoğulları Beyliğini, Osmanlı Devleti haline getirdi. Bursa'nın ardından Marmara bölgesinin öteki büyük Doğu Roma kentleri, İznik ve İzmit de Osmanlılar'ın eline geçti. Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen ve başında Doğu Roma İmparatoru III. Andronikos'un bulunduğu bir Doğu Roma ordusu Maltepe (Palekanon) Savaşı'nda bozguna uğratıldı (1329). Osman Bey döneminde, Osmanoğulları Beyliği yalnız Doğu Roma topraklarında genişlemişti.
Orhan Bey döneminde ise komşu Türk Beyliklerinin topraklarında da genişlemeye başladı. Böylece Osmanlılar hem Karesi Beyliği'nin
donanmasına, hem Rumeli'ye geçiş için önemli bir takım noktalara, hem
de Rumeli topraklarını iyi tanıyan Karesi komutanlarına sahip oldular.
Osmanlılar Rumeli'ye Doğu Roma İmparatorluğu'nda Palaiologoslar ile
Kantakuzenoslar arasındaki taht kavgalarından yararlanarak, 1354'te
ayak bastılar. Osmanlılar'ın Balkanlar'da ele geçirdikleri ilk üs Gelibolu Yarımadası'nda Çimpe Kalesi oldu. Orhan Bey'in yerine oğlu I. Murat (1362 - 1389) geçti. Doğu Roma o sıralarda iç karışıklıklar içindeydi. Kantakuzen, Orhan Bey'den, Çimpe Kalesi karşılığında yardım istedi. Orhan Bey, Doğu Roma Tekfurlarını (vali) bozguna uğrattı ve Çimpe'yi Rumeli'ye
geçişte üs olarak kullandı. İznik ele geçince Orhan gazi tuğrasının
olduğu ilk Osmanlı parasını bastırtarak, tarihteki ilk padişah oldu.
Donanma ilk kez Orhan Bey zamanında kuruldu ve Osmanoğulları Beyliği,
Osmanlı Devleti haline geldi. Yine Orhan Gazi zamanında, 6 yıl süren
kuşatmanın ardından Bursa alınarak başkent yapıldı.
I. Murat Hüdavendigar Balkan fetihlerini hızla sürdürdü. 1363'te Edirne yakınlarında Sazlıdere
denilen yerde, Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen bir Doğu Roma -
Bulgar ordusu yenilgiye uğratıldı ve bu zaferin ardından Edirne
Osmanlılar'ın eline geçti. Kısa bir süre sonra, Edirne'yi geri almak
isteyen Macar - Sırp - Bulgar - Eflâk - Bosna birleşik ordusu Edirne yakınlarında, Sırpsındığı Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğratıldı (1364). Osmanlılar kısa süre içinde Bulgaristan'ı, Yunanistan'ı ve Sırbistan'ı ele geçirmeyi başardılar. 14.yy. sonlarında Osmanlı sınırı Tuna'ya ve Belgrad'a
dayanmış bulunuyordu. Balkan devletlerinin ve onları destekleyen Avrupa
devletlerinin Osmanlı ilerlemesini durdurma çabaları, I. Kosova Savaşı (1389), Niğbolu (1396), Varna (1444), II. Kosova Savaşı (1448) savaşları ile kırıldı. İstanbul'un Osmanlılar'ın eline geçmesinden önce Belgrad ve dolayları, Arnavutluk, bazı liman şehirleri dışında Balkanlar büyük ölçüde Osmanlı egemenliğine girmiş bulunuyordu. Bu döneminde Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı ile I.Murat'ın oğlu Şehzâde Bayezit'in evlenmeleri, Kütahya, Tavşanlı, Emet, Simav ve Gediz dolaylarının çeyiz olarak Osmanlılar'a geçmesine neden oldu. Yine 1.Murat döneminde Osmanoğulları Beyliği, Hamitoğulları Beyliği'nden Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Karaağaç ve Seydişehir'i 1374'te 80.000 altın karşılığı satın alarak Anadolu'daki bu genişleme, kendilerini Anadolu Selçukluları'nın vârisi sayan Karamanoğulları Beyliği ile sınırdaş yaptı ve bu durum Osmanlı - Karaman mücadelesinin başlamasına neden oldu. I. Murat'ın oğlu Yıldırım Bayezit (I. Bayezit) (1389 - 1402) tahta geçer.

Niğbolu Savaşı





Yıldırım Bayezit
döneminde, Anadolu Türk birliği yeniden sağlandı. Ancak Osmanlı'nın bu
kadar güçlenmesi, o sırada bir Çin seferi hazırlığında olan Timur'u korkuttu. Batısında böylesine güçlü bir devlet bırakmak istemeyen Timur, Karakoyunlu ve Celayirîli hükümdarının Osmanlı'ya sığnmasını bahane ederek Osmanlı'ya savaş açtı ve Ankara'ya kadar geldi. O sırada İstanbul'u kuşatmakta olan Bayezid kuşatmayı kaldırdı ve Çubuk Ovası'nda Timur'un ordusu ile karşılaştı. 28 Temmuz 1402de yapılan Ankara Meydan Savaşı'nda
Bayezid kendisine bağlı Türk boylarının ona ihanet etmesinin de
etkisiyle çok ağır bir yenilgi aldı ve Timur'a esir düştü. Değişik
tarihcinin verdikleri değişik nedenlerle, büyük olasılıkla esarete
fazla dayanamaması nedeniyle Yıldırım Beyazid 8 Mart 1403de Aksehir de oldu.
"Fetret Devri"
adı verilen dönemin başında Timur, Anadolu beylerini eski topraklarına
kavuşturdu. Osmanlı Devleti'ni kimin idare edeceği Bayezid'in oğulları,
İsa, Süleyman, Musa ve Mehmet
arasında mücadelelere yol açtı. Osmanlı devleti merkezleri olan Bursa
ve Edirne birkaç defa el değiştirdi ve bu şahzadeler ellerine
geçirdikleri başkentte kendilerini Osmanlı Sultanı ilan ettiler. Önce
İsa Çelebi, ondan sonra Süleyman Çelebi ve en sonunda Musa Çelebi
elimine edildikten sonra 1413 yılında Mehmet Çelebi tek başına Osmanlı Sultanı olarak tahta çıktı. Çelebi Mehmet, Osmanli devletinin birliğini yeniden sağladı ve devleti babasının zamanındaki eski gücüne kavuşturdu. Bu dönemde Venediklilerle yapılan ilk deniz savaşı, başarısızlıkla sonuçlandı. 1421'de yerine oğlu Sultan II. Murat padişah oldu.
Yıldırım'ın oğlu Mustafa Çelebi'yi de beraberinde Semerkant'a götürmüştü. Mustafa Çelebi olduğunu iddia eden (ve çok tarihçiye göre gerçekte Mustafa Çelebi olan) bir kişi Mehmet Çelebi saltanatının son yıllarında hükümdarlık iddiasında bulundu; Venediklilerin desteğiyle Selanik dolaylarında kuvvet toplayan Mustafa Çelebi Mehmet Çelebi'ye yenilerek Doğu Roma'ya sığındı. 1421de II. Murat
saltanatı başında Mustafa Çelebi Bizanslıların desteğiyle büyük bir
isyan başlattı ve bir müddet devlet merkezi Edirne'yi ve Rumeli
idaresini eline alarak adına hutbe okutarak ve para bastırarak kendini
Osmanlı Sultanı ilan etti. II. Murat'in Veziriazami Amasyalı Beyazid
Paşa Sazlıdere Savaşından yenilip esir düştü ve öldürüldü. Mustaf
ordusuyla Anadolu'ya geçip Bursa'ya hücum edip şehri kuşattı. Fakat II.
Murat'in usta vezirleri tarafından Mustafa'nın çevresine onun bir düzmece
olduguna inandırıldı; baş danışmanı vezirlik unvanı verilme sözü ile
ayartıldı ve Bursa yakınlarına gelen ordusu dağıldı. Trakya'ya kaçtı
ise orada da tutunamadı ve Kızılağaç Yenicesi'nde yakalanıp Edirne'de
idam edildi. Düzmece Mustafa olayı denilen bu büyük isyan II. Murat'ın karşılaştığı ilk isyan olmadı. Ertesi yıl genç küçük kardeşi Küçük Mustafa isyan etti; İznik'i ele geçirdi ve yine baş danışmanı ihanetiyle bu isyan da bastırıldı.